HORTENSJE,

wszystko o gatunkach, uprawie i pielęgnacji.

Hortensje bez wątpienia należą do najefektowniej kwitnących roślin jakie możemy spotkać w ogrodach. Ich kuliste czy też stożkowe, barwne kwiatostany o nieprzeciętnych rozmiarach dominują w ogrodach w miesiącach letnich.  Za niewiele trudu włożonego w ich pielęgnację, odwdzięczą się nam niezwykłą kaskadą kwiatów.

Hortensje można podzielić na dwie grupy: gatunki kwitnące na pędach jednorocznych i dwuletnich. Ze względu na tę cechę wymagają odmiennej pielęgnacji i sposobu prowadzenia. W przypadku pierwszej grupy hortensji, pędy na których będą zawiązywać się pąki kwiatowe nie są narażone na przemarznięcie. Daje nam to właściwie pewność, że nasze krzewy będą co roku zakwitać. Hortensje te tworzą kwiaty głównie o białej i pastelowo różowej barwie. W przypadku gatunków kwitnących na pędach dwuletnich, istnieje możliwość, że pędy te przemarzną w czasie zimy, co skutkować będzie brakiem kwitnienia. Rekompensuje to jednak szersza paleta kolorystyczna kwiatów, od białych, przez intensywnie różowe i fioletowe, aż po niebieskie.

Do gatunków kwitnących na pędach jednorocznych należą:

HORTENSJA BUKIETOWA

(Hydrangea paniculata)

Gatunek ten tworzy duże, stożkowe kwiatostany, przeważnie w kolorze kremowobiałym, które w czasie przekwitania często nabierają różowych odcieni. Kwiatostany ukazują się od lipca do września, jednak nawet po przekwitnieniu nie przestają zdobić krzewu. Wysokość roślin uzależniona jest od odmiany, jednak przeważnie osiągają wysokość 2 - 2,5 m. Nieco mniejsze rozmiary osiągają odmiany BOBO 'Ilvobo' PBR (wysokość 0,8 - 1 m), LITTLE LIME 'Jane' PBR (wysokość  0,9 - 1,2 m) czy 'Polar Bear’ (wysokość 1,5 m). Z kolei z odmian szybkorosnących na uwagę zasługuje ‘Limelihgt’ PBR dorastający nawet 3 m wysokości.

HORTENSJA  DRZEWIASTA

(Hydrangea arborescens)

Hortensja drzewiasta, w odróżnieniu od bukietowej, tworzy kuliste kwiatostany, głównie w odcieniach bieli. Najpopularniejszą i niezwykle efektowną jest odmiana ‘Annabelle’, która dosłownie ugina się pod masą kwiatów. Ze względu na ogrom i ciężar kwiatostanów, pędy często pokładają się. Nowością na rynku jest odmiana ‘The Pink Annabelle’, tworząca różowe kwiatostany. Hortensja drzewiasta osiąga przeważnie wysokość 1,5 m.

Do gatunków kwitnących na pędach dwuletnich należą:

HORTENSJA DĘBOLISTNA

(Hydrangea quercifolia)

Gatunek ten poza pięknymi kwiatostanami, poszczycić się może także niezwykle dużymi, dekoracyjnymi liśćmi. Jak nazwa wskazuje, kształtem przypominają one liście dębu. Są skórzaste, ciemnozielone, lekko owłosione, długości ok. 20 cm. Jesienią przybierają ciepły, czerwono-brązowy kolor i bardzo długo pozostają na krzewie. Rośliny te osiągają przeważnie wysokość 1,5 m.  Dzięki odrostom korzeniowym krzew szybko się rozrasta, tworząc spore kępy. Duże, białe, stożkowe kwiatostany pojawiają się w lipcu i sierpniu, a w miarę przekwitania różowieją.

HORTENSJA PIŁKOWANA

(Hygrancea serrata)

Kwiatostan hortensji piłkowanej budową i kształtem przypomina hortensję kosmatą, jednak dzięki licznym odmianom występuje w szerszej palecie kolorystycznej. Krzewy te osiągają zazwyczaj wysokość 1 m. Tworzą jasnozielone, brzegiem mocno piłkowane liście, które późnym latem i jesienią czerwienieją.

HORTENSJA KOSMATA

(Hydrangea aspera)

Stosunkowo rzadko spotykany gatunek hortensji o bardzo ciekawych i zarazem odmiennych kwiatostanach oraz oryginalnym ulistnieniu. Fioletowe kwiaty płodne otoczone są dookoła obwódką z białych kwiatów płonnych. Kwiatostany ukazują się od czerwca do sierpnia. Hortensja ta tworzy bardzo duże, lancetowate, ciemnozielone liście. Od spodu na całej powierzchni są gęsto pokryte charakterystycznymi włoskami. W Polsce największe egzemplarze osiągają wysokość 3 m. Gatunek ten rozrasta się szeroko dzięki licznym odrostom korzeniowym. Młode pędy są szorstkie, pokryte gęsto kutnerem.

HORTENSJA OGRODOWA

(Hydrangea macrophylla)

Typowa, botaniczna forma hortensji ogrodowej pochodzi ze wschodniej i południowej Azji, jednakże polskie ogrody ozdabiają zazwyczaj jej kultywary i mieszańce z hortensją kosmatą (Hydrangea aspera). Gatunek ten osiąga przeważnie wysokość 1,5 m. Tworzy ciemnozielone, skórzaste i błyszczące liście. Kwiaty hortensji ogrodowej zebrane są w niemal kuliste, wypukłe baldachogrona. Mogą występować w odcieniach bieli, różu i błękitu

Kolor kwiatów hortensji ogrodowej możemy zmieniać modyfikując odczyn podłoża. Na glebach o odczynie zbliżonym do zasadowego, uzyskamy różowe bądź czerwone kwiaty. Do odkwaszenia podłoża możemy zastosować nawozy zasadowe, zawierające wapń lub magnez albo też użyć torfu odkwaszonego. Przy zmianie odczynu gleby, należy jednak uważać, aby nie podnieść pH powyżej 6,2. Może to spowodować wystąpienie chlorozy na liściach. Z kolei aby uzyskać niebieski kolor kwiatów podłoże należy zakwasić. W tym celu można zastosować kwaśny torf lub nawozy fizjologicznie kwaśne np. siarczan amonu lub potasu. Tą metodą możemy zmienić barwę kwiatów hortensji ogrodowej z niebieskiej na różową i odwrotnie. W przypadku odmian o kwiatach białych, zmiana barwy kwiatów nie jest możliwa.

UPRAWA HORTENSJI:

Hortensje mają dosyć wysokie wymagania siedliskowe. Rośliny te najlepiej rosną na glebach żyznych i próchnicznych, z kolei źle znoszą gleby zimne, ciężkie i gliniaste. Podłoże powinno mieć odczyn kwaśny (pH w granicach 4,5 - 5,5). Hortensja najlepiej rośnie w miejscach zacisznych, osłoniętych od mroźnych, zimowych wiatrów. Preferuje stanowiska półcieniste. Do prawidłowego wzrostu wymaga sporej ilości wody.

CIĘCIE HORTENSJI:

Hortensja bukietowa: cięcie wykonuje się wczesną wiosną. Młode krzewy przycina się nad 4 - 5 pąkiem od ziemi. Pozostawia się tylko najgrubsze pędy, a cienkie wycina się zupełnie, ponieważ powstałyby na nich bardzo drobne kwiatostany. Starsze krzewy odmładza się, wycinając stopniowo corocznie najstarsze pędy przy szyjce korzeniowej. Na ich miejsce roślina wypuści nowe, świeże pędy. Cięcie dojrzałych, starych egzemplarzy można ograniczyć do przycinania nad 2 - 3 pąkiem zeszłorocznego przyrostu.

Hortensja drzewiasta: cięcie wykonuje się wczesną wiosną. Usuwamy słabe, cienkie i martwe pędy, a pozostałe zdrowe i grube skracamy o 1/3 długości.

Hortensja dębolistna, kosmata i  piłkowana: po przekwitnieniu usuwamy jedynie pozostałości po kwiatostanach, a wczesną wiosną wycinamy martwe i słabe pędy.

Hortensja ogrodowa: wiosną usuwamy suche kwiaty oraz wycinamy przy ziemi słabe i martwe pędy.

Hortensja pnąca: ten gatunek nie wymaga cięcia. Można ciąć jesienią po kwitnieniu, aby ograniczyć rozmiar roślin i utrzymać je w wyznaczonej przestrzeni.

mgr inż. Agnieszka Hajduga